Công nghiệp 5.0 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cuộc cách mạng công nghiệp, kết hợp chặt chẽ giữa con người và công nghệ tiên tiến để tạo ra một tương lai bền vững. Khác biệt so với các giai đoạn trước, công nghiệp 5.0 chú trọng vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống và phúc lợi của người lao động trong khi vẫn tối ưu hóa quy trình sản xuất bằng công nghệ hiện đại. Với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, robot và các công nghệ tiên tiến khác, công nghiệp 5.0 không chỉ cải thiện hiệu quả sản xuất mà còn tăng cường khả năng cá nhân hóa sản phẩm và dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng. Đồng thời, nó thúc đẩy các doanh nghiệp áp dụng các giải pháp bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tạo ra giá trị lâu dài cho xã hội.

Định nghĩa

Công nghiệp 5.0 còn được gọi là Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ năm, là một giai đoạn công nghiệp hóa mới và đang nổi lên, trong đó con người làm việc cùng với công nghệ tiên tiến và rô-bốt hỗ trợ AI để cải thiện các quy trình tại nơi làm việc. Điều này được kết hợp với sự tập trung nhiều hơn vào con người cũng như tăng khả năng phục hồi và cải thiện sự tập trung vào tính bền vững.

Không chỉ bao gồm sản xuất, giai đoạn mới này được xây dựng dựa trên cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (Công nghiệp 4.0) và được kích hoạt bởi sự phát triển của CNTT bao gồm các khía cạnh như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, phân tích dữ liệu lớn, Internet vạn vật (IoT),  máy học , người máy, hệ thống thông minh và ảo hóa.

Mở rộng các khái niệm về Công nghiệp 4.0, cuộc cách mạng công nghiệp mới này cung cấp “một tầm nhìn về ngành hướng tới mục tiêu vượt ra ngoài hiệu quả và năng suất, đồng thời củng cố vai trò và sự đóng góp của ngành đối với xã hội.”

Đây là một điểm khác biệt quan trọng so với cách tiếp cận của Công nghiệp 4.0, vì nó đặt phúc lợi của người lao động vào trung tâm của quá trình sản xuất và sử dụng các công nghệ mới để mang lại sự thịnh vượng ngoài việc làm và tăng trưởng trong khi vẫn tôn trọng các giới hạn sản xuất

Đây là một sự thay đổi từ việc tập trung vào giá trị kinh tế sang một khái niệm rộng hơn về giá trị và phúc lợi xã hội. Mặc dù khái niệm này đã được đề cập đến trong quá khứ, chẳng hạn như thông qua Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, khái niệm đặt con người và hành tinh lên trước lợi nhuận tạo ra một trọng tâm mới cho ngành. Tuy nhiên, ý tưởng về Công nghiệp 5.0 vượt ra ngoài ngành công nghiệp để bao trùm tất cả các tổ chức và chiến lược kinh doanh nhằm tạo ra một viễn cảnh rộng lớn hơn so với Công nghiệp 4.0.

Lịch sử và phát triển

Thời đại 1.0: Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất

Thời đại 1.0, còn được gọi là thời kỳ Cách mạng công nghiệp, được đánh dấu bằng sự phát minh đột phá của máy hơi nước. Máy hơi nước đã tạo ra một cuộc cách mạng trong nền kinh tế và sản xuất công nghiệp. Nhờ máy móc, gánh nặng công việc đã giảm đi đáng kể và hiệu suất sản xuất đã tăng lên.

Thời đại 2.0: Cách mạng công nghiệp lần thứ hai

Thời đại 2.0 đã chứng kiến sự xuất hiện của điện. Đây là thời kỳ mà công nghiệp và cuộc sống hàng ngày đã được cải thiện một cách đáng kể. Điện đã cung cấp nguồn năng lượng dễ dàng và tiện lợi hơn, mở ra khả năng sử dụng các thiết bị, công nghệ mới trong các ngành công nghiệp và đời sống cá nhân.

Thời đại 3.0: Cách mạng kỹ thuật số

Thời đại 3.0 hay Cách mạng kỹ thuật số, là thời kỳ của công nghệ thông tin. Đây là thời kỳ mà máy tính và Internet bắt đầu trở nên phổ biến. Sự phát triển của máy tính và khả năng kết nối thông qua Internet đã mở ra một kỷ nguyên mới về truyền thông và truy cập thông tin.

Việc trao đổi thông tin trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế số và giao tiếp toàn cầu.

Thời đại 4.0: Thời kỳ Công nghiệp 4.0

Thời đại 4.0, được biết đến với cái tên thời kỳ Công nghiệp 4.0, là thời kỳ của tự động hóa và dữ liệu lớn. Các công nghệ như Trí tuệ nhân tạo (AI), robot, Internet of Things (IoT) và phân tích dữ liệu đã tạo ra một cuộc cách mạng trong quá trình sản xuất và quản lý. Sự kết hợp giữa các công nghệ này đã mang lại hiệu suất và hiệu quả cao hơn, từ việc tự động hóa quy trình sản xuất cho đến việc thu thập, phân tích dữ liệu để ra quyết định thông minh.

Điều này dẫn đến một cách mạng công nghiệp mới, với sự xuất hiện của những nhà máy thông minh, hệ thống tự động và sự tương tác thông minh giữa con người và máy móc. Thời đại 4.0 cũng đã mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực kinh doanh và tạo ra những thay đổi sâu sắc trong cách chúng ta sống và làm việc.

Tóm lại, từ thời đại 1.0 đến 4.0, con người đã trải qua một hành trình phát triển công nghệ đáng kể. Những tiến bộ trong máy móc, điện, công nghệ thông tin và tự động hóa đã tạo nên những cuộc cách mạng trong sản xuất, giao tiếp và quản lý. Từ đó là tiền đề để có một thời đại mới 5.0 có thể xảy ra trong tương lai.

Quá trình đào thải khắc nghiệt

Với sự phát triển mạnh mẽ của các cuộc cách mạng công nghiệp, Robot và trí tuệ nhân tạo dần thay thế vị trí con người trong nhà máy, điều đó cho thấy con người đang phải cạnh tranh trong một số công việc. Mặc dù robot nhất quán nhiều hơn so với con người và chúng làm việc chính xác hơn, nhưng khả năng thích ứng và tính linh hoạt cũng như tư duy không thể vượt qua các khối óc của con người. Theo một báo cáo gần đây của Harvard Business Review, có khoảng 20% - 80% công việc có thể thay thế bằng máy móc, nhưng không có công việc nào có thể tự động hóa 100%. Do đó với sự phát triển trong tương lai, Robot sẽ không thể thay thế hoàn toàn con người.
Trong thời đại công nghiệp 5.0, con người sẽ đảm nhiệm các vị trí lao động mang lại giá trị lao động gia tăng dựa trên sáng tạo và trong công việc quản lý các hệ thống Robot trong dây chuyền sản xuất với sự hỗ trợ của các Cobot trong công cuộc chuyển đổi số.

Kết nối các máy móc, quy trình và hệ thống để tối ưu hóa hiệu suất nhà máy đó là mục tiêu của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Nhưng với cuộc Cách mạng Công nghiệp 5.0 sẽ là sự phát triển trong tư duy nền sản xuất, khi mà mỗi nhà máy không chỉ tối ưu năng suất mà còn tạo ra hiệu quả cao. Do đó để đạt được mục tiêu như vậy, đòi hỏi sự tinh chỉnh các tương tác giữa con người và máy móc.

Các công nhân ở trong tương lai là những người mang lại giá trị tăng cao trong sản phẩm. Do đó đòi hỏi họ phải có kiến thức chuyên môn, năng lực công việc, sáng tạo,.. Bởi vì đối với những công việc nhàm chán, lặp đi lặp lại hay những công việc nguy hiểm, Robot & Cobot sẽ thay thế con người làm những công việc đó.

Trong tương lai không xa, những nhân sự, lao động trong các nhà máy sản xuất sẽ phải là những người mang lại giá trị gia tăng cao trong sản phẩm. Họ phải có kiến thức chuyên môn trong một lĩnh vực cụ thể để tạo ra sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường. Họ cần sử dụng các giác quan tinh tế để đánh giá và điều chỉnh công việc. Họ có thể có hiểu biết đặc biệt về vật liệu và quy trình sản xuất. Họ có thể là chuyên gia sáng tạo. Những người sẽ bị loại bỏ là những người lao động dành cả ngày để thực hiện các công việc nhàm chán, lặp đi lặp lại hoặc công việc nguy hiểm. Robot và Cobot có thể và sẽ làm công việc này tốt hơn. Cùng với đó là những lợi thế cạnh tranh dựa trên lao động giá rẻ của các quốc gia đang phát triển sẽ nhanh chóng mất đi.

Lợi ích

Tối ưu hóa chi phí

Công nghiệp 5.0 cho phép hoạt động sản xuất – kinh doanh diễn ra thuận lợi và linh họa, giảm bớt những sai sót và hạn chế về địa lý, tiết kiệm chi phí vận hành và nguyên vật liệu, giúp nâng cao năng suất hoạt động của các máy móc thiết bị cũng như của lực lượng lao động.

Thân thiện với môi trường

Các mục tiêu chính của thời đại 5.0 là tính bền vững, dựa vào con người là chủ yếu. Điều này làm ra đời các chính sách bền vững, ví dụ như: Giảm thiểu chất thải ra môi trường và quản lý sẽ trở nên tuần tự, xuyên suốt, giúp tổ chức hoạt động có hiệu quả hơn.

Thúc đẩy sáng tạo

Việc đổi mới công nghệ, các nhân sự thời đại 5.0 tận dụng những ưu điểm của công nghệ nhằm tạo ra sản phẩm được phát triển đúng với mục đích ban đầu.

Cùng với đó, sự tự động hóa có được trong thời kỳ Công nghiệp 4.0 giúp lực lượng lao động giải phóng bản thân thoát khỏi những công việc khuôn khổ và nhàm chán, tập trung tuyệt đối vào tư duy sáng tạo để xây dựng nhiều chiến lược tốt hơn.